Lập lại trật tự vận tải hành khách: Vẫn chưa có phương án hợp lý

Chỉ đạo này xuất phát từ thực tế dù đã có hàng loạt giải pháp chấn chỉnh nhưng hoạt động vận tải ở nhiều nơi, nhiều khu vực tại TPHCM vẫn bát nháo.

“Bến cóc” ra ngoại thành

Sau hơn 7 tháng kể từ ngày lệnh cấm xe khách giường nằm lưu thông trong trung tâm TPHCM vào ban ngày (từ 6 giờ đến 22 giờ) có hiệu lực, nhiều doanh nghiệp (DN) vận tải kinh doanh dịch vụ xe gường nằm đã chuyển hướng dùng xe ghế ngồi, xe trung chuyển để đón khách từ trung tâm đến điểm tập kết có xe gường nằm đậu ở ngoại thành. Hậu quả, khu vực ngoại thành xuất hiện thêm nhiều “bến cóc” mới. Để ghi nhận thực tế, phóng viên Báo SGGP đã đến văn phòng hãng xe Tâm Hạnh (trên đường Nguyễn Cư Trinh, quận 1) để mua vé tuyến TPHCM - Mũi Né (Phan Thiết, Bình Thuận). Nhân viên bán vé sau khi nhận tiền thì hỏi họ, tên hành khách rồi điền vào hợp đồng vận chuyển mà không kiểm chứng thông tin. Theo quy định hiện hành, xe hợp đồng có thể vào nội thành đón theo yêu cầu của khách, còn xe chạy tuyến cố định phải đón, trả khách tại các bến xe. Do đó, nhân viên hãng xe Tâm Hạnh đã làm hợp đồng kiểu “hợp thức hóa” như vậy.

Sau khi ký hợp đồng, phóng viên được hướng dẫn lên chiếc xe khoảng 40 ghế đậu sẵn trước văn phòng. Xe chạy lòng vòng qua nhiều tuyến đường đón khách trước khi dừng lại ở “bến cóc” số 275 đường Liên Phường (phường Phú Hữu, TP Thủ Đức). Bên trong địa chỉ này có 1 xe khách giường nằm đậu sẵn, chờ sang khách từ xe trung chuyển. Qua quan sát, còn có các DN vận tải khác chạy tuyến TPHCM - Mũi Né cũng dùng xe giường nằm để đón/trả khách tại “bến cóc” này.

Dạo một vòng khu vực TP Thủ Đức, phóng viên còn ghi nhận gần Pháp viện Minh Đăng Quang (đường Mai Chí Thọ) cũng có “bến cóc” phục vụ nhà xe Huỳnh Gia chạy tuyến Nha Trang - TPHCM; nhà xe Nam Hải chạy tuyến Mũi Né - TPHCM. Cách đó không xa, khu đất trống ngay ngã ba đường Mai Chí Thọ - Lương Định Của cũng có “bến cóc” phục vụ các nhà xe chạy tuyến Khánh Hòa - TPHCM như nhà xe Khánh Phong, Phương Nam, Minh Giảng…

Không chỉ xe giường nằm, các xe hoạt động tuyến liên tỉnh cố định (quy định chỉ được đón/trả khách tại bến) cũng hoạt động bát nháo lộ trình; hầu hết đón/trả khách dọc đường theo yêu cầu của khách. Đơn cử, nhiều xe 30 ghế chạy tuyến Đồng Nai - TPHCM như Cúc Phương, Kim Mạnh Hùng thường đón/trả khách dọc tuyến đường Nguyễn Thị Minh Khai (quận 3), Xa lộ Hà Nội, Mai Chí Thọ (TP Thủ Đức), Điện Biên Phủ (quận Bình Thạnh)… Ngược lại, hướng về Bến xe miền Tây, có những xe 30 chỗ chạy tuyến TPHCM - Tiền Giang như Duy Quý, Minh Tâm, Thảo Châu, Hùng Hiếu… cũng đón/trả khách dọc đường Hồng Bàng (quận 5, 6), Kinh Dương Vương (quận 6 và quận Bình Tân), quốc lộ 1A (quận Bình Tân và huyện Bình Chánh).

Phải đồng bộ giải pháp

Theo đánh giá của nhiều DN vận tải, xe khách giường nằm v??o trung tâm thành phố giảm nhưng các xe trung chuyển hoạt động nhiều hơn. “Trung bình, 1 xe khách giường nằm 40 chỗ cần 3 xe trung chuyển. Giảm xe lớn mà tăng xe nhỏ nên tình trạng giao thông vẫn chưa khả quan như kỳ vọng. Do đó, nên chăng cân nhắc lại hoạt động của xe trung chuyển. Chưa kể, DN phải đầu tư xe trung chuyển sẽ tốn thêm chi phí. Việc này vừa tạo gánh nặng cho DN vừa thêm chi phí cho hành khách”, đại diện 1 DN vận tải chia sẻ.

Ông Võ Khánh Hưng, Phó Giám đốc Sở GTVT TPHCM, cho biết, sau thời gian cấm xe gường nằm vào nội đô ban ngày, tình hình giao thông khu vực nội đô đã thông thoáng, trật tự hơn so với trước. Tuy nhiên, việc phát sinh các “bến cóc” gần các tuyến đường vành đai, đường hành lang ??ã tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn giao thông và ùn tắc giao thông ở những khu vực này. Vì vậy, sở GTVT đang nghiên cứu đề xuất cấm xe khách giường nằm v??o trung tâm 24/24 giờ.

Với góc nhìn của chuyên gia đô thị, TS Ngô Viết Nam Sơn phân tích, xe khách giường nằm có kích thước lớn phải vào bến đón khách là hợp lý. Để thu hút hành khách, DN vận tải phải tổ chức xe trung chuyển cũng dễ hiểu. Tuy nhiên, mô hình hiệu quả là xe liên tỉnh vào bến và đưa/đón khách ở bến là nhiệm vụ của hệ thống xe buýt. Xe buýt phải phục vụ thường xuyên, liên tục, rộng khắp các khu vực của thành phố với giá thành phù hợp. Tuy nhiên, hiện hệ thống giao thông công cộng của TPHCM vẫn còn nhiều hạn chế như khoảng 20 giờ đã nghỉ và đến 4 giờ mới hoạt động lại, hành khách muốn đi/đến bến xe chỉ có thể dùng taxi với giá khá cao.

“Do đó, để lập lại trật tự vận tải cần nghiên cứu đồng bộ nhiều giải pháp, không chỉ cho xe khách liên tỉnh, xe hợp đồng, xe du lịch mà cả xe buýt. Các nước như Hàn Quốc, Nhật Bản và một số nước châu Âu… các xe liên tỉnh chỉ vào bến xe đón/trả khách và xe buýt hoạt động 24/24 giờ để đưa đón v??o trung tâm miễn phí”, TS Ngô Viết Nam Sơn cho biết.