Đánh giá công nghệ y tế: Công cụ quan trọng để xây dựng các gói quyền lợi bảo hiểm y tế

Ngày 13/12 tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Tổng hội Y học Việt Nam tổ chức Hội nghị Đánh giá công nghệ y tế năm 2023 với chủ đề “Nâng cao hiệu quả sử dụng bằng chứng đánh giá công nghệ y tế trong xây dựng gói quyền lợi bảo hiểm y tế”.

Theo các chuyên gia, đánh giá công nghệ y tế (Health Technology Assessment) là phương pháp đánh giá khía cạnh y học, dịch tễ học, xã hội học và kinh tế học của các can thiệp y tế (bao gồm thuốc, vắc xin quy trình y tế, thiết bị y tế, dịch vụ y tế và cả các can thiệp y tế công cộng) về nhiều lĩnh vực như y học, xã hội học và kinh tế học.

Quỹ Bảo hiểm y tế cần phải bao phủ nhiều dịch vụ y tế một cách hiệu quả hơn

Phát biểu tại Hội nghị, GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, ở nhiều quốc gia trên thế giới, đánh giá công nghệ y tế đã và đang được coi là công cụ quan trọng đối với quá trình thiết lập ưu tiên và hoạch định chính sách y tế, đặc biệt trong việc xây dựng các gói quyền lợi bảo hiểm y tế (BHYT).

Ở Việt Nam, trong bối cảnh nguồn lực dành cho y tế còn hạn chế, trong khi nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân ngày càng cao, đòi hỏi Quỹ BHYT cần phải bao phủ nhiều dịch vụ y tế một cách hiệu quả hơn, đánh giá công nghệ y tế đã trở thành công cụ cần được phát triển và ứng dụng trong quá trình hoạch định chính sách y tế, chính sách BHYT.

Theo đó, Chiến lược quốc gia bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân giai đoạn 2011 - 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã nêu rõ nhiệm vụ quan trọng của hệ thống y tế là “Xây dựng các tiêu chuẩn và triển khai công tác đánh giá công nghệ y tế để xác định các can thiệp y tế có hiệu lực, hiệu quả, chi phí thấp, bảo đảm chất lượng dịch vụ y tế”.

Trong những năm vừa qua, Bộ Y tế đã và đang phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng các chính sách trong đó ứng dụng các bằng chứng về đánh giá công nghệ y tế như đàm phán giá với các đơn vị cung ứng, lựa chọn các can thiệp y tế để xây dựng danh mục thuốc BHYT.

Đại diện Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế), bà Vũ Nữ Anh cho biết thêm, tại Việt Nam, bối cảnh nguồn lực cho y tế còn hạn chế, đòi hỏi Quỹ BHYT bao phủ dịch vụ y tế hiệu quả hơn. Đánh giá công nghệ y tế sẽ biết được tính hợp lý tổng chi tiêu y tế. Đánh giá công nghệ y tế giúp đánh giá hiệu quả chi tiêu, có giải pháp giảm chi tiền túi. Hiện, chi tiền túi của người dân cho y tế vẫn chiếm khoảng 43 - 45%, là gánh nặng chi phí với người bệnh.

Để công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế, Tổ chức Y tế thế giới khuyến nghị, tỷ lệ này nên không quá 25%.

Chí phí cho thuốc chiếm hơn 30% chi trả của Quỹ Bảo hiểm y tế

Theo quy định hiện nay, danh mục thuốc bảo hiểm y tế được thanh toán có 1.037 hoạt chất thuốc hóa dược, 59 thuốc phóng xạ, chất đánh dấu và 229 thuốc đông y cổ truyền, thuốc từ dược liệu. Một số ý kiến cho rằng việc cập nhật danh mục thuốc bảo hiểm y tế tại Việt Nam còn chậm, nhiều loại thuốc mới, hiệu quả điều trị tốt chưa được bảo hiểm y tế chi trả.

Theo các chuyên gia, đánh giá công nghệ y tế sẽ là căn cứ để cập nhật danh mục thuốc bảo hiểm y tế, đàm phán giá, đảm bảo cân đối quỹ bảo hiểm y tế và quyền lợi cho người bệnh.

Theo bà Vũ Nữ Anh, với cơ cấu chi từ quỹ bảo hiểm y tế tại Việt Nam hiện nay, danh mục thuốc vẫn chiếm cơ cấu chi lớn nhất với hơn 30% tổng chi từ Quỹ BHYT. Trong khi đó, tỉ lệ người dân phải chi tiền túi trong khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế còn cao.

Chia sẻ về kinh nghiệm đánh giá công nghệ y tế tập trung cho đánh giá hiệu quả chi phí của thuốc có chi phí cao tại Thái Lan và một số nước, đại diện Vụ Bảo hiểm y tế cho hay, từ các đánh giá về hiệu quả của thuốc, dịch vụ y tế, cơ quan thẩm quyền có quyết định để đàm phán giá, đưa thuốc mới vào danh mục bảo hiểm y tế, tăng cơ hội tiếp cận thuốc mới cho người dân. Chi phí đánh giá công nghệ y tế từ các nguồn từ Bộ Y tế, các quỹ hỗ trợ.

Kiểm soát chi tiêu của Quỹ BHYT cần theo hướng, tăng thu giảm chi, thông qua việc áp dụng các biện pháp kiểm soát như: tập trung vào đổi mới phương thức chi trả (định suất, chi trả theo trường hợp bệnh).

Tại Hội nghị, các chuyên gia, các nhà khoa học, nhà hoạch định chính sách đã chia sẻ những kết quả trong đánh giá công nghệ y tế, tập trung vào ứng dụng trong xây dựng gói quyền lợi bảo hiểm y tế tại Việt Nam và đề xuất kế hoạch phát triển trong thời gian tới; là dịp trao đổi kinh nghiệm, chính sách quốc tế về ứng dụng bằng chứng đánh giá công nghệ y tế trong việc xây dựng gói quyền lợi; giới thiệu các quy trình, phương pháp, kỹ thuật và dữ liệu để thực hiện nghiên cứu đánh giá công nghệ y tế...

Hội nghị được tổ chức nhằm phát triển năng lực đánh giá công nghệ y tế tại Việt Nam và tăng cường ứng dụng vào việc xây dựng chính sách y tế, đặc biệt là chính sách BHYT. Việc chia sẻ nhiều thông tin, kiến thức cũng bài học kinh nghiệm quý báu góp phần đẩy mạnh việc học tập, nghiên cứu, kết nối mạng lưới, cũng như triển khai và ứng dụng bằng chứng đánh giá công nghệ y tế tại Việt Nam./.